ปลากราย (Chitala ornata, Haminton) เป็นปลาน้ำจืดที่มีคุณค่าทางเศรษฐกิจ ประชาชนชอบบริโภคเนื่องจากเนื้อปลากรายมีรสชาติดีสามารถนำมาปรุงอาหารได้หลายชนิด เช่น ทอดมันปลากราย ลูกชิ้นปลากราย เชิงปลากรายทอดกระเทียม เป็นต้นทำให้ราคาจำหน่ายปลากรายในท้องตลาดค่อนข้างมีราคาแพงประมาณกิโลกรัมละ 70-80 บาท ส่วนเนื้อปลาขูดราคากิโลกรัมละ 150 บาท อีกทั้งปลากรายขนาดเล็กมีลักษณะสวยงามเป็นที่ต้องการของตลาดปลาสวยงามทั้งภายในและภายนอกประเทศ ปลากรายที่นำมาจำหน่ายส่วนใหญ่เป็นปลาจากแหล่งน้ำธรรมชาติซึ่งมีปริมาณลดลงทุกปี กรมประมงจึงได้มอบหมายให้ศูนย์วิจัย และพัฒนาประมงน้ำจืดลพบุรีดำเนินการศึกษาค้นคว้าและเร่งเพาะขยายพันธุ์เพื่อฟื้นฟูพันธุ์ปลาและส่งเสริมเป็นอาชีพต่อไป
ปลากรายเป็นปลาน้ำจืดที่พบมากในประเทศไทย อินโดนีเซีย อินเดีย มาเลเซียและพม่า ในประเทศไทยพบอาศัยในแม่น้ำลำคลอง หนองและบึงทั่วประเทศ ยกเว้นภาคใต้ โดยมีชื่อเรียกแตกต่างกันไป เช่น ภาคเหนือเรียกว่าปลาหางแพน ภาคตะวันออกเฉียงเหนือเรียกปลาตองกราย เป็นต้น ปลากรายเป็นปลาประเภทกินเนื้อ อาหารของปลากรายตามธรรมชาติได้แก่ ตัวอ่อนของแมลง กุ้ง ลูกปลาขนาดเล็ก และสัตว์น้ำอื่น ๆปลากรายมีลักษณะลำตัวยาวบาง แบนข้าง ส่วนหัวมีขนาดเล็ก เว้าเป็นสันโค้งและแยกออกจากลำตัวเห็นชัดเจน เหนือครีบก้นจะมีจุดสีดำค่อนข้างใหญ่ ประมาณ 5 – 10 จุดเรียงเป็นแถว สีของลำตัวเป็นสีขาวเงิน ส่วนหลังมีสีคล้ำกว่าส่วนท้อง ขนาดของปลากราย ที่พบส่วนใหญ่ยาวประมาณ 70–75 เซนติเมตร ส่วนลูกปลาที่มีขนาดไม่ เกิน 9 เซนติเมตร จะมีลายสีเทาดำ ประมาณ
10–15 แถบ พาดขวางลำตัว เมื่ออายุประมาณ 80 วัน ลายจะเลือนหายไปและกลายเป็นจุดสีดำ
 |
| รอบๆบริเวณบ่อปลากราย |
จะมีครีบท้องยาวกว่าปลาเพศเมีย ฤดูวางไข่ของปลากรายอยู่ในช่วงเดือน มีนาคม – ตุลาคม ของทุกปี โดยรังไข่เพียงข้างเดียวของเพศเมีย(ที่มีอยู่สองข้าง)จะมีการพัฒนาเพื่อสร้างไข่ในหนึ่งฤดู รังไข่ทั้งสองข้างจะสลับกันสร้างไข่จากปีหนึ่งไปยังอีกปีหนึ่ง เมื่อถึงฤดูผสมพันธุ์ปลาจะเริ่มจับคู่กันและปลาเพศผู้จะทำการขุดดินรอบ ๆ วัสดุที่จะทำการวางไข่ให้เป็นหลุม จากนั้นปลาเพศเมียจะวางไข่ ซึ่งจะติดกับวัสดุ เป็นต้นว่า ตอไม้ รากไม้ ท่อปูน ฯลฯ ปลาเพศผู้จะเป็นฝ่ายดูแลไข่โดยใช้หางโบกไปมาพัดเพื่อให้ออกซิเจนและป้องกันไม่ให้ตะกอนเกาะติดไข่ ไข่ปลากรายที่ได้รับการผสมจะมีสีเหลืองอ่อนใส มีเส้นผ่าศูนย์กลาง 3.0 มิลลิเมตร และฟักออกเป็นตัวภายในเวลา 6 – 7 วัน ที่อุณหภูมิน้ำ 26-32 องศาเซลเซียส แม่ปลามีความสามารถวางไข่ได้เฉลี่ยปีละ 6.0 ครั้ง พบแม่ปลาวางไข่สูงสุดในช่วงเดือนมิถุนายน-กรกฎาคม จำนวนไข่เฉลี่ยครั้งละ 1,044 ฟอง อัตราการปฏิสนธิประมาณ 75% อัตราการฟักเป็นตัว 70% อัตราการรอดตาย 92% เหลือลูกปลาวัยอ่อนอายุ 5 วันเฉลี่ย 514 ตัว คิดเป็น 3,084 ตัว/แม่/ปี การเพาะพันธุ์ปลากราย
การเพาะพันธุ์ปลากรายสามารถทำได้โดยง่าย ไม่จำเป็นต้องฉีดฮอร์โมนกระตุ้นก็สามารถวางไข่ได้เองในบ่อดิน โดยไข่จะติดกับวัสดุที่เตรียมไว้ สรุปขั้นตอนการเพาะพันธุ์ปลากรายของศูนย์วิจัยและพัฒนาประมงน้ำจืดลพบุรี ดังต่อไปนี้
2. การปล่อยพ่อแม่พันธุ์ปลากราย ทำการคัดเลือกพ่อแม่ปลากรายที่มีอายุถึงวัยเจริญพันธุ์ (อายุ 2 ปี ขึ้นไป)ปล่อยลงในบ่อเพาะพันธุ์ในอัตรา 36 คู่ ต่อบ่อขนาด 0.5 ไร่3. วัสดุสำหรับให้ปลากรายวางไข่ หลังจากทำการปล่อยพ่อแม่พันธุ์ปลากรายลงในบ่อเพาะพันธุ์แล้ว ต้องนำวัสดุไปวางไว้สำหรับให้ปลากรายมาวางไข่ โดยวัสดุที่ศูนย์วิจัยและพัฒนาประมงน้ำจืดลพบุรี ใช้ได้แก่ กระถางดินเผา ขนาดสูง 24 เซนติเมตร ปากกว้าง 20 เซนติเมตร การนำกระถางดินเผาไปวางให้ปลากรายวางไข่ ควรวางกระจายให้ทั่วบ่อ เว้นระยะให้เท่ากัน โดยวางกระถางคว่ำที่พื้นบ่อ ทุกจุดที่วางวัสดุสำหรับให้ปลาวางไข่ต้องทำสัญลักษณ์บอกตำแหน่ง เช่น ใช้เชือกผูกและปลายเชือกอีกข้างหนึ่งมัดไว้กับทุ่นลอยอยู่บริเวณผิวน้ำ หรือ ใช้ไม้ไผ่ปัก
4. อาหารและการให้อาหาร การให้อาหารปลาในบ่อเพาะพันธุ์ จะใช้ปลาเป็ด 90 % และ รำละเอียด 10 % บดรวมกันแล้วปั้นเป็นก้อน ให้วันละ 1 มื้อ ประมาณ 3% ของน้ำหนักตัว
5. การตรวจสอบการวางไข่ของปลากราย หลังจากนำวัสดุสำหรับให้ปลาวางไข่ไปวางที่บ่อเพาะพันธุ์เรียบร้อยแล้ว ต้องหมั่นตรวจสอบการวางไข่ของปลากรายทุกสัปดาห์ ๆ ละ 2 ครั้ง โดยการยกกระถางดินเผาขึ้นดู ถ้าไม่พบให้ทำความสะอาดกระถางแล้ววางไว้ที่เดิม ส่วนรังไข่ที่รวบรวมเพื่อนำขึ้นมาฟักนั้นให้นำกระถางใบใหม่วางลงทดแทนที่เดิม ทำการลำเลียงไข่ของปลากรายโดยให้รังไข่แช่อยู่ในน้ำตลอดเวลา และนำไปยังโรงเพาะฟักเพื่อทำการฟักไข่ต่อไป
7. การอนุบาลลูกปลากราย ลูกปลากรายอายุ 5 วันมีความยาวประมาณ 1.5 เซนติเมตร ระยะนี้ให้ไรแดงเป็นอาหาร เมื่อลูกปลาอายุได้ 20 วัน เริ่มฝึกให้กินอาหารสำเร็จรูปที่มีโปรตีนสูง ได้แก่ อาหารลูกกุ้งกุลาดำวัยอ่อนเบอร์ 1 สลับกับการให้ไรแดง เมื่อลูกปลาอายุ 30 วัน จะมีความยาวประมาณ 3 เซนติเมตร อายุ 45 วัน มีขนาด 3.7 เซนติเมตร จึงเปลี่ยนเป็นอาหารลูกกุ้งกุลาดำวัยอ่อนเบอร์ 2 พร้อมกับการเสริมอาหารเม็ดลอยน้ำขนาดเล็ก อายุครบ 60 วัน ได้ลูกปลาขนาด 5 เซนติเมตร ให้อาหารเม็ดลอยน้ำขนาดเล็กเพียงอย่างเดียวและงดให้ไรแดงลูกปลาขนาดเล็กจะมีลายพาดขวางตามแนวตัว ที่อายุ 80วัน ขนาด 10 เซนติเมตร จึงเห็นเป็นจุดตามแนวตัว
การเลี้ยงปลากราย
สำหรับการเลี้ยงปลากรายของเกษตรกรที่อำเภอโคกสำโรง จังหวัดลพบุรี ได้มีการเลี้ยงปลากรายขนาด 10 เซนติเมตร จำนวน 2,000 ตัวในบ่อดินขนาด 1 ไร่ เลี้ยงรวมกับปลานิล ขนาด 2-3 เซนติเมตร จำนวน 5,000 ตัว โดยในระยะ 2 เดือนแรก มีการให้กุ้งฝอยจำนวน 1 กิโลกรัม/สัปดาห์ เป็นอาหารปลาหลังจากนั้นจะมีการให้อาหารเม็ดสำเร็จรูปแก่ปลานิลบ้าง ระยะเวลาการเลี้ยง 14 เดือน พบว่าปลากรายมีน้ำหนักเฉลี่ยระหว่าง 800 – 1,000 กรัม/ตัวขอขอบคุณ : ภาพจากอินเตอร์เน็ต
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น